Tamamlayıcı Beslenmeye Geçiş
Tamamlayıcı beslenme yani anne sütünün diğer gıdalarla tamamlanması, desteklenmesi 6-9 ay ve 9-12 ay olarak iki bölümde incelenmelidir.6-9 ay arasındaki bebekler annenin yardımına daha fazla ihtiyaç duyarlar.Bu aylardaki bebeklerin bir kısmı gıdayı kavrayıp ağızlarına götürebilirken, diğer bir kısmı ise bu konuda isteksiz ve başarısızdır.Bu nedenle 6-9 ay arası son dönemlerde çok popüler olan ‘’bebeğin yönettiği beslenme ‘’ (BLW) her bebeğe uygun değildir.Ayrıca bu dönemde bebeklerin çiğneme, öğütme ve yutma becerileri de anne sütünü destekleme konusunda yetersiz kalabilir ve bazen tehlike oluşturabilir.Bu dönemde anne kendi parmağıyla gıdayı ezerek kaşıkla bazen bardakla bebeğe verir.Bir öğünde veya zaman zaman uygun gıdaları hevesli bebeklerin kendi kendine yemesine izin verir.
Anne sütü 6-9 ay arasındaki bebeğin yine temel gıdasıdır.Tamamlayıcı beslenme 6.aydan sonra anne sütünün tam sağlayamadığı besin öğelerine yönelik olmalıdır.İlk başlanacak gıdalar havuç,patates,mevsim sebzeleri bebekte enerji açığı ortaya çıktığı için zeytinyağı, c vitamini açısından meyveler ve hem enerji hem de gluteni çok geciktirmemek açısından tahıllardır.
Gluten duyarlılığı açısından glutene başlatma yaşı son 10 yıllık dönemde çok değiştirilmiştir.Çok erken ve çok geç başlatmaların ikisinin de gluten duyarlılığını arttırabileceği düşünüldüğünden 6-7 ay arası bebeklerin düşük miktarda glutenle tanıştırılması günümüzde kabul görmektedir.
İlk başlayacağımız gıda sebze püresidir.3 gün kuralı ile her 3 günde bir farklı sebze denenerek yapılır. Örneğin ilk 3 gün düşük alerjen özelliği dolayısıyla patates, ikinci 3 gün havuç ve son 3 gün de mevsimine göre yeşil kabak veya kereviz veya enginar denenebilir.
Sebze Püresi Hazırlama ve Uygulama ;
Organik patates dilimlenerek haşlanır, çelik tencerede az su ve harlı ateş tercih ediyoruz.Buharlı tencereler özellikle et başladıktan sonra demirin ayrışmasına yol açtıkları için bebekte çelik tencerede suyu içinde kalacak şekilde haşlamayı daha uygun buluyoruz.Haşlanmış patatesi kendi suyu ile eziyoruz ,üzerine bir kaç damla zeytinyağı ekliyoruz bebeğe ilk üç gün 1-3 bebek kaşığı veriyoruz.Arzu eden anneler için ve bebekler de uygunsa bu kaşık yerine annenin parmağı ile de olabilir. Bu durumda lokmalar minik olacak ve yine toplamda 1-3 bebek kaşığı kadar gıda bebeklere verilecektir.
4.5 ve 6.günler de aynı anlatıldığı şekilde havuç ve 7.8.9.günlerde de kabak veya enginar veya kereviz verilebilir. 10.gün itibariyle 3 küp dilim patates 3 küp dilim havuç 3 küp dilim kabak (veya diğerleri) küçük bir çelik tencereye konur.Üzerine tuz serper gibi irmik eklenir.Az suda harlı ateşte haşlanır ,kendi suyu ile ezilerek püre kıvamına getirilir.Bir Türk kahvesi fincanına alınır, üzerine 1 tatlı kaşığı zeytinyağı eklenir, karıştırılır.Bundan sonra arttırma hızı bebeğe bağlı olarak belirlenir.Bebekler bazı günler daha fazla, bazı günler daha az yiyebilirler; zorlamamak gerekir.Zorla çok yiyeceklerine severek az yemeleri daha uygundur. Çok seven bebeklerde bu miktar 1 çay bardağına çıkartılabilir. Bugün hazırlanan bir gıda cam kapta ve buzdolabında ertesi gün de tüketilebilir. Ancak 3.güne tekrar taze hazırlanmalıdır.Bebek 6,5 aylıkken sebze çorbasına yağsız kuzu eti eklenir. Bu et 2 ve 3 kez çekilmiş olarak hazırlanıp sebzelerle birlikte haşlanır ve birlikte ezilir., böylece suyu da içinde kalır. Et miktarı yavaş yavaş arttırılarak günde 30 grama çıkarılır.
Sebze püresi oturulduktan sonra meyve püreleri ve kahvaltı başlanabilir .Meyve püreleri günde iki kez 1 er dilim olarak cam rende püresi olarak verilir ve ara öğündür . Mevsimine göre elma,armut,şeftali başlangıç için uygun meyvelerdir.Bebeklere meyve suyu değil mutlaka püresi veriyoruz.Meyve ara öğündür ;ana öğün değildir.Miktar çok fazla tutulmamalıdır.
Anne sütü dışındaki tüm gıdalar bebeklere uykularını aldıkları ve keyifli oldukları saatlerde verilmelidir.Hastalıkta,diş çıkarırken ve bebek keyifsizken bebeğe yeni bir gıda tanıtmamak gerekir .Böyle keyifsiz dönemde yeni başlayacağımız bir gıdayı sevmeyen bir bebek bir daha tatmak istemeyebilir.
Başlangıç için üçüncü öğünümüz kahvaltı olabilir. 6.5-7 aylıkken bebeklere kahvaltı eklenebilir.Kahvaltı öğünü tek tek ve parmakla verilmeli ve bulamaçlara rağbet edilmemelidir.Geceden ıslatılmış tam yağlı pastörize peynir ve pişmiş yumurta sarısı kahvaltının ana öğeleridir.Minicik bir pirinç tanesi kadar anne parmağı ile ezmeli ve bebeğin alt damağına koymalıdır .7 ayını doldurmamış bebekte üst-alt çiğneme değil,yan çiğneme vardır .Bebek bu gıdayı damaklarıyla çiğneyip yutağa gönderir ve öğütür .7.aydan sonra alt-üst çiğneme başlar.İlk başlarda verilecek miktar bir nohut tanesi kadar yumurta sarısı ve bir fındık kadar peynirdir( bir defada değil ,toplam öğünde). Zamanla bu miktarlar artırılır .8 aylık bir bebekte tam yumurta sarısı ve bir kibrit kutusu peynire kadar bebek de istiyorsa çıkılabilir.
Anne sütü iyi olan bebeklerde 8 ay bitimine dek kahvaltı,etli sebze püresi(tahıllı-irmik veya bulgur) 2 ufak öğün de meyve yeter.Anne sütü yeterli değilse ayrıca evde yapılmış yoğurt,kaşık mamaları ve biberon mamaları başlanabilir .Ancak bebeklerin büyük bölümünde 6-8 ay arasında anne sütüyle birlikte kahvaltı ,etli sebze,tahıl ve meyve bebeğin gereksinimlerini karşılar.Tamamlayıcı gıdalar gerekenden fazla ve gereksiz verilirse anne sütüne zaman ve yer kalmaz .Karnı doyan bebek meme emmeyeceği için anne sütü azalır.ve zamanla bitebilir.Bu nedenlerle tamamlayıcı beslenme döneminde anne sütü-ek gıda dengesini iyi kurmak gerekir.