Hoşgeldin Bebek

Ortalama hamilelik süresi 38-42 haftadır .Zamanında doğan bebeğe term denir.37 gebelik haftası ve altında doğan bebekler prematüre sayılır.Gebelik haftasından büyük doğan bebekler post-matürdür.Prematüre ve post matür doğan bebeklerin daha farklı sorunları olabilir.

Doğum sancılarının başlamasıyla gelişen doğum süreci günümüzde isteğe bağlı sezaryenlerin artması ile zaman yaşanmaktadır.Bazı riskli durumlarda da anne adayı normal doğum riskine atılmayıp sezaryene alınır.

Dr.Vinginia Angor’ın Sözleri: Her iki yollada bebeğin dünyaya gelişi ağlayarak olur.Bu ağlama vasıtası ile bebek akciğerde alveol yaprakları arasındaki sıvıyı atarak dünyaya adapte olur.Tam doğum anında bebeğin durumu APGAR skorlaması ile değerlendirilir.

Amerikalı anestezi uzmanı Dr.Vigina Apgar (1909-1974) katıldığı binlerce doğumda yenidoğanların çok fazla incelenmeden bebek hemşiresine verilmesini sakıncalı bulmuş ve bebeğin dünyaya geldiği bu kritik dakikalarda dikkatle incelenmelerini ve tehlikeli belirtiler veriyorlarsa önlem alınmasını uygun bulmuştur.

Bu incelemenin organize bir sistem içinde ve standart ölçütlerde yapılabilmesi için geliştirdiği skorlama sistemini 1952 yılında tüm dünayaya tanıttı.Apgor değerlendirmesi doğum sonrası birinci dakika,beşinci dakika ve bazen 10.dakika da yapılır .Apgar skorlamasında bebeğin kas gerginliği kalp atım hızı,ağrılı uyaranlara verdiği yanıt ve solunum sayısı 0 ile 2 arasında puanlandırılır

Bir bebek doğduğunda anne ve babaların ilk sorduğu soru bebeğin kilosu, boyu ve doğum saatidir.Bu durum dünyanın hemen hemen her yerinde böyledir.Oysa bu bilgilerden çok daha önemli bir bilgi bebeğin doğum notuna kaydedilir: bebeğin “APGAR skoru”.

Amerikalı anesteziyolog Dr. Virginia APGAR (1909-1974) katıldığı binlerce doğumda yenidoğanların çok fazla incelenmeden hemen bebek hemşiresine verilmesinin sakıncalı olduğu sonucuna varmıştı. Dr.Apgar’a göre yeni doğanlar oldukça kritik olan hayatlarının bu ilk dakikalarında doğuma katılan ekip tarafından dikkatli bir şekilde değerlendirimeli ve bebeğin durumunun tehlikede olabileceğini düşündüren belirtiler incelenmeliydi.

Dr.Apgar bu incelemenin organize bir sistem içinde yapılmasını ve değerlendirmenin standart olmasını düşlemekteydi.Bu amaçla geliştirdiği skorlama sitemini 1952 yılında dünyaya tanıttı. Bu skorlama bugün hala daha kullanılmaktadır.Epik bir anlatımla, dünyanın herhangi bir yerinde bir hastanede doğan bir bebeğe ilk bakanın Dr. Virginia Apgar’ın gözleri olduğu söylenir.

APGAR skorlama sistemi doğuma katılan çocuk doktorunun bebeğin doğum anındaki fiziksel durumunu standardize bir şekilde değerlendirmesine olanak tanır. Apgar skorlaması birici ve beşinci dakikalarda olmak üzere 2 kere yapılır. Bazı merkezlerde 10. dakikada da yapılmaktadır.APGAR skorlamasında bebeğin kas gerginliği, kalp atım hızı, ağrılı uyaranlara verdiği cevap, cilt rengi ve solunum sayısı 0 ile 2 arasında puanlandırılır.

Apgar skoru 7-10 arasında ise bebek normaldir.

4-6 arasındaki bebekler bazı ufak desteklerle bu dönemi atlatır.

0-3 arasındaki bebeklere acil müdahale ve canlandırma gerekir.

1.dakika Apgar skoru düşük olana bebeklerin büyük bölümü 5.dakikada normal skorlara ulaşırlar.Apgar skorlaması heryerde ve her zaman yapılabilmesi ile kullanışlı bir değerlendirme yöntemidir.

Ancak yeni doğan bebekte oksijensiz kalmaya bağlı norolajik olabileceği düşünülürya kordon kanının ph değerinin incelenmeside yapılmalıdır.Bu tip durumlarda APGAR skorunun 5 dakikadan daha uzun süre 3 yada daha az kalması uyarıcı olabilir.

Apgar skorlamasının ana hedefi özellikle anne karnında ve doğumda oksijensiz kalmış bir bebeği erken saptamak ve gerekli müdahaleleri yapmaktır, ancak zamanından önce doğan bebeklerde yada anneye bazı ilaçlar verildiğinde apgar skoru düşük olabilmektedir.

1.dakika Apgar skoru bebeğin ileri norolojik sekelleri hakkında fikir vermez.Ancak 5.dakika Apgar skorunun düşük olması (d-3)ileri norolojik sekel hakkında daha fazla bilgi verse de yine de değeri oldukça sınırlıdır.Apfar skorunun 7-10 arasında olması iyi bir belirtidir.

Apgar skoru genel anlamda bebeğin o anını değerlendirmek ve müdahale etmek amacıyla kullanılmak,düşük Apgar skorlarının geleceğe ilişkin olumsuzluk göstergelerinde yetersiz kalacağı bilinmelidir.

Apgar skoru genel anlamda bebeğin o anını değerlendirmek ve müdahale etmek amacıyla kullanılmak,düşük Apgar skorlarının geleceğe ilişkin olumsuzluk göstergelerinde yetersiz kalacağı bilinmelidir.Normal yolla veya sezaryenle dünyaya gelen bebeğe ilk uygulanan işlem göbek kordonunun kesilmesidir.Göbek kordonu anne karnında anne ile bebek arasında besin ve oksijen alışverişini sağlar.Göbek kordonu kesilir ve tercihen 2 klampla bağlanır ve böylece bebek artık özgürdür.Bebek hemşiresi veya çocuk doktoru tarafından ısıtıcının altına alınan bebek kurulanır.Bunun yolları ve sekresyon varsa ağzının içi temizlenir. Nasogastriktüp dediğimiz ince bir boru her iki burun yollarını tıkayan durum olup olmadığı anlaşılır.

Coanal Atrezi

Burun deliklerinin arka bölümlerinin %90 kemik bir bölüm %10 yumuşak bir doku tarafından bloke olmasıdır.Tek veya çift taraflı olabilir.Tam ve çift taraflı blokajlar doğum sonrası ciddi solunum sıkıntısının nedenlerindendir,Yenidoğan bebekler tam anlamıyla burun solunumu yaptıklarından ve ağız solunumu yapmadıklarından bu durum riskli ve acil müdahale gerektiren bir durumdur.

Kafa ve Bıngıldak

Genel olarak bebek muayenesi yapılmaya ısıtıcı altında başlanabilir.Genel olarak bebeğin rengine,duruşuna bakılır.Doğum anında belkide varolabilen geçici morluk geçmiş,bebek pembeleşmiştir.Belki hala ağlıyordur,belki de susmuş ve düzenli nefes alıp vermeye başlamıştır. Kafatası genelde gözden geçirilir.Ön ve arka suturlar,fantoneller kontrol edilir.

Önde alnın üzerinde dörtgen şekilli ve büyüklüğü bebekten bebeğe değişebilen ön fantonel (bıngıldak),daha arkada ise üçgen şekilli arka fantonel (bıngıldak)yer alır. Bu fantonellerin üzeri kalın ve dayanıklı bir zar üzerinde de deri vardır..Bu nedenle ellemekle,banyo yapmakla bir zarar gelmez.Bıngıldakların üzerine elinizi koyduğunuzda oradan kalp atımlarını andıran pulsasyon alabilirsiniz.

Bebeklerin kafaları şekilsiz olabilir.Bu daha çok normal doğumla doğan bebeklerde rastlanır.Bunun nedeni dar kanala girebilmek için kafa kemiklerinin birbiri üzerine binerek uyum sağlamaya çalışmalarıdır.Bir kaç gün içinde kafa yuvarlak ve düzgün hale gelir.Göz muayenesi ışık tutularak yapılmalıdır. İlk muayenede doğumsal katarakt gibi problemler saptanabilir.

Görme

Bebekler doğumdan itibaren görürler.İlk günler 20cm’i seçebilirler.Bu uzaklık giderek artar.Yenidoğan bebeklerin görme alanı da sınırlıdır.,yani yanlara doğru fazla göremezler.Ancak bebek büyüdükçe görme alanı artar.1 yaş civarında görme alanı ve uzaklık açısından bebekler erişkinlere yaklaşır.İlk zamanlar tek veya iki gözde çapaklanmalar

Ağız ve Dudaklar

Dudak ve ağız kontrolu yapılır. Damak yapısı incelenir.Dil bağı araştırılır.Çok nadir de olsa bazı bebekler dişli doğarlar.Bu dişler genellikle köklü olmadıklarından sallanıp düşüp bebeği boğma riski taşıyabildiklerinden dolayı uygun görülürse çekilebilirler.Yeni doğan bebeğin cildinde tıkanmış yağ ve ter bezleriburun, yanaklar ve çenede toplu iğne başı büyüklüğünde beyaz noktacıkların oluşmasına neden olur.Milia denilen bu noktacıklar birkaç hafta sonra ortadan kalkarlar.Yeni doğan bebeğin hem yüzünde,hemde kol ve bacaklarında doğumdan sonra birinci ve ikinci günde ortaya çıkan ve bir hafta kadar devam eden kırmızı halkalar şeklinde lekeler oluşturabilir.Yeni doğanın Toksit Eritemi denilen bu lekeler zararsızdırlar.

Bundan sonra aşağıya inilerek bebeğin omuzları,köprücük kemikleri,göğüs kafesinin üst bölümü kontrol edilir.Zor bir doğumda özellikle köprücük kemikleri zarar görebilir.Her iki kol aynı derecede güçlümü;duruşları normal mi kontrol edilir. LANUGO denilen ince tüyler sırtta, omuzlarda, alında, kulaklarda ve yüzde yaygın şekilde bulunabilir.

Bunlar birkaç haftada kaybolurlar.Doğum sonrası bebeğin cildinin üzerini kaplayan vernix caseosa adındaki zar bebeği soğuk ve enfeksiyonlardan koruma özelliğine sahiptir.Bu özellikle kıvrım bölgelerde yoğunlaşan krem kıvamında beyazımsı bir maddedir.Önerimiz bebeğin ilk günlerinde yıkanmayıp bu zarın korunmasıdır.

Göğüsler

Anneden geçen hormanların etkisiyle hem kız hemde erkek bebeklerde göğüslerde şişkinlik olabilir.Bazen göğüs uçlarından süt bile gelebilir.Memeleri sıkmamak ,sertçe ovmamak gerekir.Memeler bazen aylar içinde normale döner.

Karın

Bebeklerin karnı geniş ve yaygın görülür.Karın kasları kullanıldıkça geliştiği için zamanla karın toparlanır.Yeni doğan bebeğin göbek kordonu 3 gün ile 20 gün arasında bir süre sonra düşer.Göbeğin temiz tutulması önemlidir.Göbek kordonu düştükten sonra göbeğin üzerine temiz bir gazlı bez konularak herhangi akıntı olupolup olmadığının izlemi yapılır.Gazlı bezin göbek üzerine yapışıp tahriş etmesini engellemek gazlı beze 1-2 zeytinyağı damlatılıp göbeğe öyle konulabilir.

Göbek kordonunda kanama olursa doğumda yapılan Kvitaminin tekrarı gerekiyor olabilir.Doktorunuza danışınız.Göbekten kötü kokulu akıntı gelmesi,göbek deliği çevresinde fazlaca kızarıklık doktora gösterilmesi gereken durumlardır.Kollar ve bacaklar kıvrık durur.Bebekler ilk 3 ay önce karnındaki pozisyonlarını korudukları için böyle devam eder.Kalça ve bacaklar kalça çıkığı,bacak ve ayak sorunları açısından kontrol edilir.

Anneden geçen hormanlar nedeniyle bebeklerin dış genital organları büyüdükçe ve şiş görünebilir.Kız bebeklerde yine aynı nedenle vaginadan beyaz veya kanlı sıvı gelebilir.Erkek bebeğin testisleri ve turbaları şiş ve büyük görünebilir.

Bebeklerin popolarının üstünde kuyruk sokumu bölgesinde boyutları değişik mor lekeler görülebilir.Mongol lekesi adı verilen bu lekeler mongol ırkında sık raslandığı için bu adı almıştır.Genellikle 1,5 yaşa dek,en fazla 4 yaşa dek geçerler.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir